Sint Jan
Het is hoogzomer, de tijd om buiten te leven, de grenzen te zoeken, en vaak letterlijk over de grenzen te gaan. We gaan naar Duitsland, Frankrijk, Noorwegen of zelfs naar de andere kant van de wereld. St. Jan is het feest geworden van Johannes de Doper, die verwant was aan Jezus van Nazareth. Hij mocht Hem dopen met het water uit de Jordaan toen Jezus 30 oud was. Vanaf dat moment spreken we over Christus. Johannes de Doper sprak over Christus:’Ik moet afnemen, opdat Hij kan groeien’.
Bij de oude Germanen vond ook een Midzomerfeest plaats. Er werden offervuren gestookt en maaltijden geofferd. Dit heidense feest is, zoals zoveel feesten, in de christelijke cultuur opgenomen. Baden in stromend water ook bij de heidense rituelen. Het was een vruchtbaarheidsrite. Planten die geplukt werden op St. Jan hadden grote geneeskracht.
Het St.Jansvuur had een louterende werking voor wie erover durfde springen. In de tijd van de druïden raakten de mensen door het vuur in extase. Dan konden ze waarnemingen doen aan de zomerhemel, die de toekomst openbaarden. Natuurwezens speelden in deze nacht met de mensen. En dat we getooid zijn met kransen van levende bloemen is daar ook een beeld voor: de gaven van Moeder Natuur, die eigenlijk helemaal ten dode zijn opgeschreven, sieren de mens ter ere van Christus.
Sint Jan en Arnhem
De feestdag van Sint jan, 24 juni, betekende vroeger de start van een driewekelijkse periode (de Staantijd) waarin onderhoud werd gepleegd aan de beken en de molens. Het laatste graan van de vorige oogst was gemalen, het wachten was op de nieuwe oogst.
Ook werden op de avond voor Sint Jan de dijken door de waterschappen geïnspecteerd. De naam van Sint Jan is op meerdere manieren met Arnhem verbonden. Sint Jan is de naamgever van de Sint Jansbeek waaraan Arnhem ooit ontstond. Het molenaarsgilde in Arnhem heette vroeger het gilde van Sint Jan. Ook de Commanderie van Sint Jan is vroeger actief geweest in Arnhem.
’t Sint Jansfeest in juni
Juni is kwistig met haar onvervalste geschenken. Het is zonnig en warm. De pioenen en de rozen staan in bloei en het wordt tijd je te goed te doen aan aardbeien met slagroom en die overheerlijke asperges. We hebben een bredere glimlach, een gullere lach, een opener hart.
En voor wie het nog niet weet; 24 juni, Asperges dood, kersen rood.
En daar klinkt in de verte reeds’ Groen is gras, groen is gras onder mijne voeten, ik heb verloren mijn beste vriend waar zal ik hem zoeken , hé, daar plaats gemaakt voor die jonge dame…
Viering van het feest
De tijd rond Sint Jan vraagt: Doe eens iets anders: Ga eens in de schemering vuurvliegjes vangen. Maak dan een fijn huisje voor ze in een schone jampot met gaatjes in het deksel en een laagje gras. Zorg dat ze na een kort bezoek weer weg kunnen vliegen!
Doe eens gek: Vier de nacht van Sint Jan door in de nacht van 23 op 24 juni in de achtertuin te kamperen. Zet een tent neer, haal de slaapzakken te voorschijn, maak een kampvuur in de barbecue. Bak worstjes en pof een appel en rooster marshmallows voor het toetje. Vertel een ‘spookverhaal’en ga slapen bij het maanlicht.
Iets anders doen? Doen!
…en de koekoek op het dak zingt zijn lied op zijn gemak: o mijn lieve Augustijn, deze dame zal het zijn.
Feest vieren
Feest vieren is een kunst. Naar een feest toeleven, het voorbereiden, de aankleding, wordt het dit jaar een versierde hoed of een bloemenkrans? je verheugen op, herinneringen aan vroeger, het feest zelf en dan het nagenieten.
Met het vieren van een feest verbinden we ons met mensen die hetzelfde feest vieren als wij, waar ook ter wereld. Met Sint Jan is dat wereldwijd.
Sint Jan spel De zevensprong
Op een andere manier kijken naar deze zeer bekende en geliefde volksdans. Het spel is voor jong en oud bedoeld om samen te spelen en te beleven. Zeker niet om aan kinderen uit te leggen! Riten en symbolen worden onbewust in het etherlichaam opgenomen en werken daar vormend aan de ziel tot in de toekomst, al is de betekenis niet bewust. Een bewerking van het spel van Christja Mees Op het Sint Jansfeest wordt er gedanst en gezongen en worden er spelletjes gedaan. Door aan zingen en spelen een structuur te geven kunnen we ons op een vrolijke manier met de diepe betekenis van het Sint Jansfeest verbinden. Zo kunnen we de oude overbekende ‘Zevensprong’ dansen met jong en oud, in het gras of op het plein en door zo’n kleine variatie telkens weer nieuw ervaren. De Zevensprong is een heel oude sacrale dans, een dans over de cyclus van leven en sterven, en het terugvinden van het leven in het sterven. Een dans van in- en uitwikkeling en van het einde en een nieuw begin. We lopen in een kring rond, elkaar bij de hand vasthoudend, en zingen: Heb je wel gehoord van de zeven de zeven Heb je wel gehoord van de zevensprong?Ze zeggen dat ik niet dansen kanmaar ik kan dansen als een edelman. ‘Dat is één…’en bij de eerste sprong plaatsen we allemaal het rechterbeen naar voren. Dan lopen we opnieuw rond in de kring, dansen en zingen: Heb je wel gehoord van de zeven de zeven…enz. tot het einde: Dat is twee!..Bij de tweede sprong plaatsen we allemaal het linkerbeen naar voren. Opnieuw het refrein:…Dat is drie …Bij de derde sprong plaatsen we de rechter knie op de grond. Opnieuw:…Dat is vier … Bij de vierde sprong plaatsen we de linker knie op de grond. Dat is vijf… Bij de vijfde sprong plaatsen we de rechter elleboog op de grond. Dat is zes…Bij de zesde sprong plaatsen we de linker elleboog op de grond. Dat is zeven…Bij de zevende sprong leggen we allemaal het hoofd op de grond (dan zijn we helemaal ingerold).
De dans wordt dus zeven keer herhaald, en steeds afgesloten met een gebaar waardoor we ons in 7 sprongen in elkaar rollen, om vervolgens weer recht op te springen en met een dans af te sluiten of opnieuw te beginnen. Deze dans is zo waar dat hij nooit verveelt. Velen kijken jaarlijks uit naar het moment om deze dans te dansen.